Verandering is een constante in ons leven, of het nu gaat om nieuwe projecten op het werk, veranderingen in onze relaties, of persoonlijke groei. Maar wat bepaalt hoe we deze veranderingen ervaren? In de nieuwste aflevering van Inner Ik verkennen we hoe jouw mindset direct van invloed is op de manier waarop je met verandering omgaat.
Verandering roept vaak onzekerheid en ongemak op. Het onbekende maakt ons vaak nerveus, en dat is een normale menselijke reactie. Maar wat als je die nervositeit kunt ombuigen in een positieve kracht? De manier waarop je over verandering denkt, speelt hierin een cruciale rol. Dit noemen we ook wel cognitieve flexibiliteit, oftewel het vermogen om je denkwijzen aan te passen aan nieuwe omstandigheden. Wanneer je cognitief flexibel bent, ben je beter in staat om uitdagingen te zien als kansen, in plaats van bedreigingen.
Verliesaversie en ons natuurlijke verlangen naar stabiliteit
Ons brein is van nature geneigd om stabiliteit te verkiezen boven verandering. Dit komt door wat in de psychologie verliesaversie wordt genoemd. We zijn meer gericht op het vermijden van verlies dan op het najagen van winst. Dat betekent dat we vaak vasthouden aan oude gewoonten of patronen, zelfs als ze niet langer in ons voordeel werken.
Stel je voor dat je te maken krijgt met een grote verandering op het werk, bijvoorbeeld een reorganisatie. Je brein kan meteen in de weerstand schieten, omdat je bang bent voor wat je zou kunnen verliezen: stabiliteit, veiligheid, of zelfs je reputatie. Deze automatische reactie komt voort uit een diepgeworteld instinct om risico’s te vermijden.
Voorbeeld uit de aflevering: Je werkplek wordt geherstructureerd en jij krijgt een nieuwe rol toegewezen. Iemand die bang is voor verandering, zou kunnen denken: “Wat als ik hier niet goed in ben? Wat als ik faal?” Maar met een flexibele mindset vraag je jezelf af: “Wat kan ik leren van deze nieuwe situatie? Hoe kan deze verandering me helpen om te groeien en mijn vaardigheden verder te ontwikkelen?”
Emotionele flexibiliteit: leer van je gevoelens
Verandering raakt ons niet alleen op een rationeel niveau, maar ook emotioneel. Susan David, die het concept van emotionele flexibiliteit introduceerde, benadrukt dat het belangrijk is om je emoties serieus te nemen tijdens veranderingen. In plaats van je emoties te onderdrukken of te negeren, kun je ze gebruiken als waardevolle informatie om te groeien.
Bijvoorbeeld, als je een ingrijpende verandering in je persoonlijke leven ervaart, zoals het einde van een relatie, zullen er ongetwijfeld emoties zoals verdriet, angst of boosheid naar boven komen. Iemand die deze emoties wegduwt, kan zich vastlopen in oude patronen en weerstand bieden aan verandering. Maar als je emotionele flexibiliteit ontwikkelt, kun je deze emoties zien als een kans om jezelf beter te begrijpen en veerkrachtiger te worden.
Voorbeeld uit de privésfeer: Je gaat door een relatiebreuk. Het is normaal om intense emoties te voelen, maar in plaats van te denken: “Ik kan dit niet aan,” kun je zeggen: “Dit is pijnlijk, maar wat kan ik leren over mezelf in dit proces? Hoe kan ik groeien vanuit deze ervaring?” Door op deze manier te denken, wordt de verandering een kans voor persoonlijke ontwikkeling in plaats van een negatieve ervaring die je beperkt.
Leiderschap en verandering: veerkracht creëren in teams
Als je een leidinggevende bent, heb je niet alleen te maken met je eigen reactie op verandering, maar ook met die van je team. In tijden van verandering is psychologische veiligheid binnen een team essentieel. Amy Edmondson, een vooraanstaand onderzoeker op dit gebied, ontdekte dat teams die zich veilig voelen om fouten te maken, sneller leren en beter omgaan met verandering.
Als leider is het belangrijk om een cultuur te creëren waarin fouten worden gezien als leermomenten, en waarin teamleden zich gesteund voelen om risico’s te nemen. Dit creëert een omgeving waarin groei en innovatie centraal staan, zelfs in tijden van onzekerheid.
Voorbeeld op de werkvloer: Stel dat je een team leidt dat geconfronteerd wordt met de implementatie van nieuwe technologie. In plaats van bang te zijn voor fouten of te focussen op de potentiële obstakels, kun je je team aanmoedigen om deze verandering te zien als een kans om hun vaardigheden te ontwikkelen en samen te groeien. Het gaat erom je teamleden te inspireren om te denken: “Hoe kunnen we deze verandering benutten om beter te worden in wat we doen?”
Verandering vanuit het Tibetaans boeddhisme
Het Tibetaans boeddhisme biedt een inspirerend perspectief op verandering: het ziet verandering als een natuurlijk cyclisch proces van sterven en geboren worden. Dit betekent dat elk einde – of het nu gaat om een relatie, een baan of een levensfase – tegelijkertijd het begin is van iets nieuws. Deze filosofie helpt ons om verandering niet als iets negatiefs te zien, maar als een onvermijdelijke en waardevolle transformatie.
Verandering is als een cyclus: elke transformatie – hoe moeilijk ook – biedt een nieuwe kans om jezelf te herontdekken en verder te groeien. Dit perspectief maakt het makkelijker om afscheid te nemen van oude patronen en ruimte te maken voor nieuwe mogelijkheden.
Mindset als kracht in verandering
De manier waarop je denkt over verandering, bepaalt uiteindelijk hoe succesvol je ermee omgaat. Hier zijn enkele praktische tips om je mindset te trainen en beter om te gaan met verandering:
- Zie verandering als leren
Verandering biedt altijd de kans om nieuwe vaardigheden te ontwikkelen. Vraag jezelf af: “Wat kan ik leren van deze ervaring?” Elke verandering, hoe ongemakkelijk ook, biedt kansen voor groei. - Gebruik je emoties als kompas
In plaats van je emoties te onderdrukken, gebruik ze als signalen om te ontdekken wat je echt nodig hebt. Je gevoelens kunnen je helpen om beter te begrijpen waar je op moet focussen. - Omarm tijdelijke ongemakken
Verandering gaat vaak gepaard met ongemak. Maar dat ongemak is tijdelijk. Hoe meer je jezelf toestaat om door dat ongemak heen te werken, hoe sterker je eruit zult komen. - Focus op wat je kunt controleren
In tijden van verandering is het makkelijk om je overweldigd te voelen door alles wat je niet kunt beïnvloeden. Probeer je te concentreren op wat wel binnen jouw invloedssfeer ligt en laat de rest los.
Reflectie
Hoe kun jij deze week verandering in je leven of op het werk benaderen vanuit een flexibele mindset? Welke kansen liggen er verscholen in de uitdagingen die je tegenkomt?
Verandering is geen obstakel, maar een kans om sterker, wijzer en veerkrachtiger te worden. Luister naar aflevering 8 van Inner Ik voor meer inzichten en praktische handvatten om je mindset te trainen en verandering te omarmen. Deel de aflevering met iemand die ook wel wat extra veerkracht kan gebruiken.
